گلاب یا آب مقطر گل رز، مایعی معطر است که از تقطیر گلبرگ‌های گل رز با بخار تولید می‌شود. این محصول قرن‌ها در فرهنگ‌های مختلف به دلیل کاربردهای آشپزی، آرایشی، دارویی و معنوی مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه به معرفی ویژگی‌ها و کاربردهای آن می‌پردازیم:

روش تولید

گلاب معمولاً از طریق تقطیر بخار گلبرگ‌های گل رز تولید می‌شود. این فرآیند ترکیبات محلول در آب را استخراج کرده و به‌صورت هیدروسول (عصاره مایع) عطر و خواص گل رز را در خود نگه می‌دارد. رایج‌ترین نوع گل رز مورد استفاده برای تولید گلاب، رز محمدی (Rosa damascena) است.

کاربردهای آشپزی

• آشپزی خاورمیانه: گلاب جزء اصلی بسیاری از دسرها مانند باقلوا، راحت‌الحلقوم و گلاب‌جامون است.

• نوشیدنی‌ها: به چای، شیر یا کوکتل‌ها برای طعم و عطر اضافه می‌شود.

• دسرها و شیرینی‌پزی: طعم‌دهنده‌ای برای کیک‌ها، کلوچه‌ها و دسرهای خامه‌ای.

• چاشنی‌ها: در تهیه شربت‌ها، مرباها و مرینیت‌ها استفاده می‌شود.

کاربردهای آرایشی

گلاب به دلیل مزایای مراقبت از پوست بسیار شناخته شده است:

• تونر طبیعی: به عنوان یک قابض طبیعی عمل کرده و منافذ پوست را کوچک می‌کند و pH پوست را متعادل می‌سازد.

• عامل تسکین‌دهنده: قرمزی، تحریک و التهاب پوست را کاهش می‌دهد.

• آبرسان: به عنوان یک اسپری شاداب‌کننده برای پوست خشک یا خسته کاربرد دارد.

• مراقبت از مو: به عنوان تونر پوست سر یا عطر مو قابل استفاده است.

مزایای دارویی

گلاب در طب سنتی برای موارد زیر استفاده می‌شود:

• خواص آنتی‌اکسیدانی: ترکیباتی دارد که با رادیکال‌های آزاد مقابله کرده و سلامت پوست و بدن را تقویت می‌کند.

• ضدالتهاب: به کاهش تحریکات پوستی، پف و حتی قرمزی چشم کمک می‌کند.

• تقویت هضم: در برخی از درمان‌های گیاهی برای مشکلات گوارشی استفاده می‌شود.

• آرام‌بخش: عطر گلاب تأثیر آرام‌بخش دارد و در آروماتراپی (رایحه‌درمانی) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اهمیت معنوی و فرهنگی

• در مراسم‌های مذهبی مانند اسلامی، هندو و مسیحی استفاده می‌شود.

• در درمان‌های سنتی ایرانی، هندی و خاورمیانه‌ای به کار می‌رود.

• در فرهنگ‌های مختلف نمادی از پاکی و عشق است.

انواع گلاب

1. گلاب خالص: فقط از گلبرگ رز و آب از طریق تقطیر تهیه می‌شود.

2. گلاب خیسانده: با خیساندن گلبرگ‌های رز در آب تهیه می‌شود (کم‌قدرت‌تر).

3. گلاب مصنوعی: حاوی عطر مصنوعی گل رز است و برای استفاده درمانی توصیه نمی‌شود.

نگهداری

برای حفظ خواص گلاب، آن را در جای خنک و تاریک، ترجیحاً در بطری شیشه‌ای نگهداری کنید. نگهداری در یخچال، عمر مفید آن را افزایش می‌دهد.

مناطق معروف تولید گلاب

• ایران (کاشان): به دلیل تولید گلاب باکیفیت از گل محمدی شناخته شده است.

• ترکیه: مشهور به گلاب تولید شده از گل‌های منطقه اسپارتا.

• هند: تولیدکننده گلاب برای مصارف آشپزی و آرایشی.

• بلغارستان: به دلیل تولید روغن و گلاب از گل‌های دره کازانلاک مشهور است.

گلاب به دلیل کاربردهای متنوع و خاصیت ملایمش، یکی از محبوب‌ترین محصولات در سراسر جهان است که در همه چیز از غذاهای لذیذ گرفته تا مراقبت‌های لوکس پوستی استفاده می‌شود.